به گزارش سینماپرس، شبکه آی فیلم از ۱۸ شهریور ۸۹ آغاز به کار کرد و از همان ابتدا تا امروز کارنامه موفقی داشته و همیشه مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته است. در این روزها که مشکلات اقتصادی پایش به عرصه های فرهنگی هم باز شده، چالش ها و تنگناهای شبکه های برون مرزی دوچندان احساس می شوند. شبکه هایی که باید به عنوان سفیران فرهنگی انتقال دهنده سبک زندگی ایرانی اسلامی عمل کنند، اما با دشواری های بسیاری رو به رو هستند، آن هم در شرایطی که زمینه برای جذب فرهنگی مخاطبان فراهم و میدان آن گشوده است.
کیوان نژادسیفی؛ مدیرکانال عربی شبکه آی فیلم در گفت‌و گویی با خبرگزاری حوزه از شرایط این شبکه پرمخاطب و کمبودهای آن گفته است.
با توجه به نزدیکی به سالگرد تاسیس آی فیلم و تجربه موفق فعالیت های آی فیلم عربی، وضعیت امروز آن را چطور ارزیابی می کنید؟
شروع به کار شبکه آی فیلم، با تاسیس آی فیلم عربی در شهریور ۸۹ بود. بنای فعالیت شبکه های برون مرزی سازمان صدا و سیما این بود که ظرفیت تولیدات نمایشی ایران را به کشورهای دیگر معرفی کنیم. ابتدا با زبان عربی شروع کردیم به این دلیل که در منطقه خودمان و جهان اسلام مهم تر و منتشرتر است و از سوی دیگر قرابت فرهنگ ها هم می توانست به موفقیت بیشتر شبکه کمک کند. با این دید کارمان شروع شد تا سبک زندگی ایرانی اسلامی به درستی معرفی شود و نکاتی که در مورد ایران هراسی، اسلام هراسی و شیعه هراسی وجود دارد از این طریق برطرف شود. به نظرم تاسیس آی فیلم با این هدف اقدام فرهنگی درست و به جایی بود. بعد از موفقیت آی فیلم عربی به این فکر افتادند حالا که شبکه با زبان عربی راه اندازی شده یک شبکه آی فیلم فارسی هم داشته باشیم به این دلیل که آن زمان سیما شبکه ای به اسم فیلم و سریال نداشت و آی فیلم به عنوان اولین شبکه فیلم و سریال ایرانی داخل کشور تاسیس شد و اوایل به صورت دوزبانه کارش را آغاز کرد. از همان زمان تا امروز طبق نظرسنجی های مرکز تحقیقات سازمان، آی فیلم فارسی یکی از پربیننده ترین شبکه های سیما است و همیشه بین سه شبکه اول از نظر استقبال مخاطب قرار داشته و این نکته اهمیت زیادی دارد. مخاطب دوست دارد شبکه ای وجود داشته باشد که فقط سریال پخش کند و کسانی که دنبال تماشای این آثار هستند از شبکه مخصوص تولیدات نمایشی بهره ببرند. نکته ای که در این بین وجود دارد این است که موازی کاری هایی صورت گرفت و شبکه های دیگری برای نمایش فیلم و سریال مثل شبکه تماشا و نمایش و... هم تاسیس شدند. مخاطب در این حالت سردرگم است و ما از طریق نظراتی که برایمان ارسال می شود متوجه این نکته شده ایم. مشکل دیگر این است که آی فیلم دیگر به صورت HD نیست، در حالی که آی فیلم برون مرزی است و همه دنیا آن را می بینند. متاسفانه طبق اطلاعات ما به دلیل محدودیت های سازمان صدا و سیما در شرایط فعلی HD نمایش دادن آی فیلم مقدور نیست. فکر می کنم با موفقیت آی فیلم به واسطه نمایش سریال های پرمخاطب همه شبکه ها به این کار علاقه مند شدند و سریال نمایش می دهند در حالی که هر شبکه ای محدودیت خاص خودش را دارد و باید براساس ماموریت خودشان عمل کنند. این نکات مربوط به آی فیلم عربی نیست و شامل آی فیلم فارسی می شود اما جای توجه دارد. خوشبختانه یک اتفاق مثبت در آی فیلم این است که اگر در گذشته صرفا شبکه ای تأمینی بود، امروز به سمت تولید و تهیه رفته و هر روز یک باکس نیم ساعتی برنامه ویژه و تولیدی دارد.
در انتخاب آثاری که برای مخاطبان عرب زبان، زبان گردانی می شوند چه معیارهایی را در نظر می گیرید؟
آی فیلم در سال های اخیر به چهار کانال با کنداکتورهای خاص تقسیم شد و برمبنای مخاطب خاص هر کانال، دست به انتخاب آثار برای زبان گردانی و نمایش می زنیم. ما نیازها و سلیقه مخاطبان را رصد می کنیم. طبیعتا برای نمایش آثاری که عرب زبانان قرار است تماشا کنند به مسائل اختلافی نمی پردازیم. همچنین موضوعات مربوط به شیعه و سنی و ادیان دیگر را که باعث اختلاف می شود مطرح نمی کنیم و لزومی هم به این کار نمی بینیم و در زبان گردانی هم سعی داریم اگر چیزی وجود دارد تعدیل شود.
تحریم ها به هرحال بر وجوه فرهنگی کشورمان تاثیرگذاشته اند. به نظرشما تاثیر تحریم ها بر آی فیلم چگونه بوده و شما چه راهکارهایی برای با قدرت ادامه دادن مسیر در نظر گرفته اید؟
تحریم ها به هرحال وجود دارد و تاثیرگذاری داشته است. درحیطه فرهنگی هم می توان این تاثیرات را مشاهده کرد. در مورد شبکه آی فیلم یکی از مسائل این است که کیفیت تصاویر ما HD نیست و کیفیت پخش استانداردی نداریم در حالی که خیلی از شبکه های دیگر به سمت ۴K رفته اند. ما بارها از حضور در ماهواره های مختلف منع شده ایم. نایل‌ست از جمله این ماهواره هاست و چنین معضلاتی در واقع ریزش مخاطب به همراه دارد. بحران های اقتصادی هم سبب شده تا بودجه کمتری در اختیار داشته باشیم. من معتقدم تاثیرگذاری شبکه هایی با رویکرد فرهنگی مثل آی فیلم خیلی بیشتر از شبکه های سیاسی و... است، اما بودجه ما اندک است و نمی توانیم با سریال های قوی تر سبک زندگی ایرانی اسلامی را به خارج از مرزها نمایش دهیم. نزدیک یک سال است نتوانسته ایم دوبله ای انجام دهیم. شبکه ای که ماهیت آن براساس دوبله است وقتی نتواند این کار را انجام دهد در واقع هویت اصلی اش را از دست می دهد. ما روزانه پیام های زیادی از مخاطبان عرب زبان می گیریم که از دیدن سریال های تکراری خسته شده اند و دنبال آثار تازه هستند. امروز به دلایل مختلف سریال های ایرانی بیش از گذشته می توانند تاثیرگذاری داشته باشند. یکی از دلایل این است که به سبب اتفاقات سیاسی مدام اسم ایران در اخبار شنیده می شود. پس مخاطب دوست دارد بداند در ایران چه خبر است و چه فرهنگی دارد و فناوری هایش چیست؟ از طرف دیگر سریال های خارجی دچار ابتذال شده اند و تماشاگرانی که دنبال تماشای آثار سالم هستند، می توانند مخاطبان اصلی ما شوند. امروز کشورهای عربی و ترکیه و... هزینه زیادی صرف جذب مخاطب برای سریال هایشان می کنند، در حالی که ما پیام های زیادی دریافت می کنیم که مخاطبان می گویند از تماشای آثار مبتذل خسته اند و سریال های ایرانی را دوست دارند. امروز بهترین فرصت برای جذب فرهنگی است ولی متاسفانه امکاناتمان کم است!
آیا آمار و ارقامی از میزان استقبال مخاطبان از شبکه آی فیلم عربی در دست دارید؟
ما نیم میلیون عضو در کانال یوتیوب آی فیلم عربی داریم با ۱۵۰ میلیون دقیقه در ماه بازدید. این میزان مخاطب که سریال های ما را دنبال می کنند، در کل سازمان بلامنازع است. کشورهای عربی استفاده زیادی از موبایل برای تماشای فیلم و سریال می کنند و از طریق یوتیوب دنبال کننده ما هستند. سریال «یوسف پیامبر» که از سال قبل در یوتیوب گذاشته ایم، فقط یک قسمتش ۱۹ میلیون بازدید داشته است! این نشان دهنده موفقیت ما و استقبال جهان عرب از تولیدات ماست. از فیس بوک آی فیلم عربی ۵۰ میلیون بازدید می کنند، اینستاگرام هم هیمنطور و وضعیت خیلی خوبی دارد. اگر بخواهیم حوزه مخاطبان شبکه آی فیلم عربی را نام ببریم، اولین آنها کشور عراق است بعد شمال آفریقا. در شمال آفریقا اکثرا اهل سنت هستند و ما دقیقا به این نکته توجه داریم. مردم کشورهای الجزایر، مصر، تونس و لیبی هم ارتباط خیلی خوبی با شبکه آی فیلم عربی دارند. اهالی کشورهای حوزه خلیج فارس؛ عربستان و بحرین و منطقه شامات؛ لبنان، سوریه، فلسطین، یمن و اردن هم از مخاطبان جدی آی فیلم عربی هستند. از نظر رده سنی ۸۳ درصد مخاطبان ما در سنین ۱۸ تا ۴۴ ساله هستند و همین نکته نشان می دهد نسل جوان به صورت گسترده ما را دنبال می کنند. براساس این آمار، ما تردیدی در میزان استقبال مخاطبان نداریم. حتی برخی از تماشاگران ما شبکه های داخلی سیمای جمهوری اسلامی را رصد می کنند و وقتی می بینند سریال تازه ای روی آنتن است، از ما می خواهند آن را برایشان زبان گردانی و از آی فیلم عربی پخش کنیم. ما توانستیم در ماه رمضان سال جاری سریال «پدر» را دوبله و پخش کنیم که واقعا استقبال خیلی خوبی از آن صورت گرفت. از سه سال پیش به این رو، هرسال برای ماه رمضان اثری شاخص را به مخاطبانمان ارائه کردیم؛ «کیمیا»، «معمای شاه» و امسال هم سریال «پدر» بود که واقعا نتایج مثبتی از بینندگان گرفتیم.
فکر می کنید فیلمسازان ما چقدر با این دید دست به تولید می زنند که بتوانند تاثیرگذاری منطقه ای داشته باشند و آثارشان انتقال دهنده فرهنگ ایرانی اسلامی باشد؟
ما باید به فیلمسازان بگوییم نگاهی جهانی داشته باشند. ساخت فیلمی که تنها به درد خودمان می خورد، فایده ندارد. در تمام دنیا تلاش می شود آثاری تولید کنند که جهان شمول باشد و موضوعات روز دنیا را رصد می کنند و به عرضه جهانی توجه خاصی دارند. یکی از مشکلات ما در انتخاب آثاری که زبان گردانی می شوند، این است که اثر خواسته یا ناخواسته به نوعی سیاه نمایی اوضاع داخلی در نگاه مخاطب خارجی نینجامد. بسیاری فیلمسازان ما با مسائل منتقدانه برخورد می کنند به این دلیل که فکر می کنند اثرشان صرفا قرار است داخل کشور نمایش داده شود، اما اگر آنها به بیرون از مرزها فکر کنند به لحاظ زیبایی شناسی و انتخاب سوژه عملکردشان متفاوت می شود.
نکته ای هست که دلتان بخواهد در این گفت و گو بیان کنید؟
واقعا امیدوارم دستگاه های تصمیم گیر و سیاستگذار، توجه ویژه تری به بودجه شبکه های برون مرزی داشته باشند به این دلیل که تاثیرگذاری این شبکه ها برکسی پوشیده نیست. شبکه های داخلی روی مردم داخل کشور تاثیرمی گذارند و به لطف خدا مردم ما با سبک زندگی ایرانی اسلامی آشنا هستند. هر چند که نباید از وجهه شبکه های داخلی غافل ماند، اما در شرایط کنونی دنیا که رسانه حرف اول را در برتری گفتمان ها می زند، ما باید بیشتر به بیرون مرزها توجه کنیم تا قدرت فرهنگی ایران اسلامی حفظ شود و دیگران را نسبت به فرهنگ خودمان متاثر کنیم. متاسفانه کمبودهایی وجود دارد که باید برطرف شود.
نظرات